B12 vitamini suda eriyen bir vitamindir, fakat diğer suda eriyen besinlerden farklı olarak karaciğerde, böbreklerde ve diğer vücut dokularında depolanır. Kobalt minerali içerir ve dolayısıyla kobalamin olarak da bilinir.
Özellikle vejetaryenler ve yaşlılar b 12 vitamin eksikliği riski altında olduklarından, hakkında öğrenilebileceğiniz ne varsa öğrenmek ve takviye alırken göz önünde bulundurmak özellikle önemlidir.
B12 vitamini genellikle bitki besin kaynaklarında mevcut değildir ve vejetaryenlerin diyetlerinde yeteri kadar tüketmemeleri olasıdır. Aynı zamanda kobalamin düzeyleri yaşla düştüğünden, yaşlı insanlar olası eksiklik belirtilerini kendilerinde izlemelidirler. Mamafih, yaşlılardaki eksiklikler genellikle beslenme eksikliğinden değil vitaminin uygun olmayan emiliminden kaynaklanır.
B12 vitamin eksikliği belirtileri vücut rezervleri tamamen tükeninceye kadar kendilerini beş veya altı yıl belli etmeyebileceklerinden dolayı, b 12 vitamin takviyesi almayı her zaman göz önünde bulundurmak anlam kazanır. Eğer yeterli miktarda tükettiğinizden emin değilseniz kan testi yaptırabilirsiniz.
Sinir sistemini sağlıklı tutmak ve kırmızı kan hücreleri oluşturmak için vücudunuzun B12 vitaminine ihtiyacı vardır. Bu vitamine ayrıca folik asit almak için de ihtiyaç vardır ve bu vitamin enerji açığa çıkarılmasına yardımcı olur. Birçok çeşitli gıdadan fakat çoğunlukla et, balık ve süt ürünlerinden bağırsak yoluyla emilir. Vücutta küçük miktarlarda depolanabilir ve bunun %80’i karaciğerde depolanır. Eksiklik semptomlarının gelişmesi üç veya dört yıl sürebilir.
B12 vitamini tek başına alınamaz. Midenin iç doku tabakası tarafından üretilen ‘intrinsik faktör’ denilen başka bir madde ile birleşmelidir.
B12 vitamini eksikliği genellikle aşağıdaki nedenlerden birinden ötürü ortaya çıkar:
• Mideniz yeterince intrinsik faktör üretemiyordur.
• Bağırsaklarınız yeterince B12 vitamini ememiyordur.
• B12vitamini bulunan gıdaları yeterince yemiyorsunuzdur (bu genellikle Vejeteryan diyeti uygulan kişilerde görülür)
B12 Vitamininin Faydaları Nelerdir ?
• Cobalamin alyuvarların oluşumunda folik asitle birlikte çalışır ve böylelikle kansızlığı önler.
• B 12 vitamini homosistein düzeylerini düşürmede kullanılabilir – bu maddenin yüksek düzeyleri olası kalp hastalığına işaret edebilir, yani olası bir kalp hastası adayı iseniz, homosistein düzeylerinizi normale döndürmeye yardımcı olmak için b6 b12 vitaminleri ile folik asit bileşimlerini kullanabilirsiniz. (b9 b12 b6)
• Bu vitamin sağlıklı sinir sistemi muhafazası için gereklidir. Uzun sureli eksikliği, eğer tedavisiz kalırsa, geri dönülemez nörolojik hasarlara neden olabilir.
• İlaveten, vücut besinlerin emilimi ve uygun hazım için de bu vitamine ihtiyaç duyar. Aynı zamanda hafızayı ve konsantrasyonu da geliştirmeye yardım etmesi ve rahat bir uyku sağlaması da b12 vitamini faydaları arasındadır.
B12 vitamin eksikliği ciddi zihinsel sorunlara yol açar. Kansızlık görülür. El ve ayaklarda uyuşmaya sebep olması da b12 vitamini eksikliği ile ortaya çıkabilecek bir sorundur.
B12 Vitamini Eksikliği Belirtileri Nelerdir
Çoğalmalarına olanak sağladığı için B12 vitaminine vücudun bütün hücreleri tarafından ihtiyaç duyulur. B12 vitamini azlığı, her dakikada milyonlarca üretilmesi gerektiğinden en çok kırmızı kan hücrelerini etkiler. Kırmızı kan hücresi eksikliği anemiye yol açar. Aneminin yaygın semptomları yorgunluk, nefes darlığı ve kalp atışının duyulmasıdır (çarpıntı).
Ayrıca intrinsik faktörün eksikliğinden kaynaklanan bir tür B12 vitamini eksikliği anemisi de vardır. Buna pernisyöz anemi denir. İntrinsik faktörün azlığı B12 vitamininin gerektiği gibi alınamayacağı anlamına gelir. Pernisyöz anemi yorgunluk, nefes darlığı ve bitkinlik de dahil olmak üzere anemi ile benzer semptomlara sahiptir. Diğer anemi semptomları şunlardır:
•Dilin acı oluşu,
•Kilo kaybı,
•Çoğunlukla limon tonunda soluk bir cilt,
•Aralıklı ishal,
•Adet problemleri
•Enfeksiyonlara karşı yetersiz direnç.
Eksikliğin çok uzun sürmesi halinde sinir sistemi etkilenmeye yatkın olur ve aşağıdakilere neden olur:
•El ve ayak parmaklarının karıncalanması,
•Kasların zayıflığı,
•Sersemleme,
•Baldırlarda hassasiyet ve
•Zihin karışıklığı
B12 Vitamini Eksikliği Nedenleri
Bağışıklık sistemi normalde antikorların bakteri ve virüslere saldırmasını sağlar. Pernisyöz aneminin nedeni bağışıklık sisteminin antikorları vücudun öteki kısımlarına muhalif hale getirmesine sebep olan bir otoimmün hastalığıdır. Pernisyöz anemide antikorlar midenin iç doku tabakasına saldıracak ve intrinsik faktörü üreten hücrelere zarar verecek biçimde şekillenir. Bu da intrinsik faktörünün B12 vitaminine bağlanmasını önler ve bu yüzden vitamin vücudunuz tarafından alınamaz.
Diğer bir neden de bağırsağın hastalık ile zarar görmesi (Crohn’s hastalığı) veya ameliyat ile kısalması (genellikle bağırsak hastalığını tedavi etmek için) nedeniyle bağırsağın B12 vitamini alamamasıdır. Eğer bağırsak ameliyat ile kısalmış ise bu problemlerin kısa bağırsak sendromu denilen bir hastalıkta payı olabilir. Kısa bağırsak sendromu, kısa bağırsağının yarısı veya daha fazlası alınan insanları etkileyen bir dizi problemdir. Yaygın semptomlar ishal, kramp ve mide ekşimesidir. Kalan ince bağırsağın gıdalardan yeterince su, vitamin ve diğer besinleri alamaması nedeniyle bazı insanlar kötü beslenmiş olur.
Bazen Vejeteryan diyeti uygulayan insanlarda B12 vitamini eksik olabilir. Bunun nedeni B12 vitamininin bitkisel besinlerde (meyve, sebze ve tahıl gibi) bulunmayışıdır.
B12 Vitamini Eksikliği Teşhisi
Doktorunuz normal olarak hızlı nabız ve soluk ten gibi B12 vitamini eksikliği işaretleri aramak için fiziksel bir muayene gerçekleştirecektir. Kırmızı kan hücrelerinin görünüşü ve sayısını kontrol etmek amacıyla kan testi yapılabilir. B12 vitamini eksikliği bulunan insanlarda olağan olmayan büyük kırmızı kan hücreleri bulunur. Kandaki B12 vitamini seviyesini ölçmek amacıyla laboratuvar testleri de kullanılabilir.
Bazen doktorunuz intrinsik faktörü antikor seviyelerine yönelik olarak kanınızı incelemek isteyebilir. Bu test pernisyöz anemi (zararlı kansızlık) olup olmadığınızı belirlemek için kullanılır; intrinsik faktörden yoksun olan çoğu insanın kanında bu antikorlar bulunur.
Bazen de teşhisi doğrulamak için kemik iliği örneği (biyopsi) alınabilir. Bu test kırmızı hücre anormalliklerinin ve aneminin diğer nedenlerini belirlemek için kullanılabilir.
B12 Vitamini Eksikliği Tedavisi
B12 vitamini eksikliği bir dizi vitamin enjeksiyonu ile tedavi edilir. Hidroksokobalamin olarak bilinen bir çeşit B12 vitamini her iki veya dört günde bir herhangi bir kasa enjekte edilir.
Yaklaşık altı enjeksiyon verilir ve bu vücutta bir B12 vitamini deposu oluşturmak için yeterlidir.
Anemi semptomları genellikle tedavi başlar başlamaz hızla düzelir. Her yıl veya daha uzun sürede bir kan testi yaptırmanız tavsiye edilebilir. Bu, aneminin başarılı bir şekilde tedavi edilip edilmediğini kontrol edecektir.
Sorunların tekrar başlamasını engellemek için bir ömür boyu her üç ayda bir B12 vitamini enjeksiyonuna ihtiyaç duymak çok rastlanan bir vakadır.